Acerola, „wiśnia z Barbados”, skarbnica witaminy C, to owoc krzewów z rodzin Malpighia glabra oraz Malpighia emarginata, rosnących naturalnie na Wyspach Kanaryjskich (stąd Barbados), a uprawianych obecnie głównie w Brazylii, Meksyku oraz niektórych częściach Azji Południowo-Wschodniej i Indii. Z wyglądu owoce aceroli przypominają wiśnie, są czerwonawe, soczyste i kwaskowate w smaku, w środku zawierają 3 pestki.
Acerola – zawartość witaminy C
Acerola słynie z niezwykle wysokiej zawartości witaminy C w swoim składzie – już 3 małe owoce aceroli zaspokajają 100% dziennego zapotrzebowania na tą witaminę! Zawartość witaminy C jest największa w niedojrzałych owocach, zależy od obszaru uprawy oraz okresu zbioru, wahając się od w 1000 do 4500 mg w 100 g świeżych owoców! Średnio przyjmuje się ilość 1500 mg witaminy C w 100 g owoców. Dla porównania w 100g owoców czarnej porzeczki znajduje się 181 mg witaminy C, w 100g cytryn około 53 mg.
Szklanka wypitego soku z aceroli zawiera tyle witaminy C, co 18 zjedzonych pomarańczy, czy 2,3 kg czerwonej papryki. Jest niczym naturalny koncentrat dobrzeprzyswajalnej witaminy C. Poza tym zawiera inne biologicznie czynne związki, które wykazują wielokierunkowe działanie wspierające nasz organizm, takie jak: karotenoidy (β-karoten), antocyjany, polifenole (kwercetyna, rutyna), cukry proste, minerały (fosfor, wapń, żelazo), witaminy: A, E, B1, B2, PP, aminokwasy (kwas asparaginianowy, alanina, prolina, seryna, GABA).
Acerola – właściwości
Z uwagi na wysoką zawartość witaminy C i polifenoli, owoce aceroli wykazują silne działanie przeciwutleniające, ponadto w badaniach stwierdzono, że aktywność antyoksydacyjna soku z aceroli jest wyższa w porównaniu do soków bogatych w polifenole otrzymanych z truskawek, winogron lub jabłek.
Witamina C bierze udział w wielu szlakach metabolicznych organizmu, aktywuje liczne enzymy, bierze udział w syntezie kolagenu, niektórych hormonów i neuroprzekaźników, jest zmiataczem wolnych rodników i opóźnia procesy starzenia, zwiększa wchłanianie żelaza oraz korzystnie wpływa na układ odporności. Karotenoidy z beta-karotenem na czele, biorą udział w syntezie witaminy A (która jest niezbędna do prawidłowego widzenia), wymiatają wolne rodniki, chroniąc przed zmianami w DNA i rozwojem nowotworów, również redukują ryzyko rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych chroniąc przed zawałem serca czy udarem mózgu. Zawarte w owocach aceroli antocyjany zwiększają wydzielanie tlenku azotu w śródbłonku naczyń krwionośnych powodując ich rozszerzenie, zmniejszają agregację płytek krwi i osadzanie cholesterolu ograniczając proces tworzenia blaszek miażdżycowych. Innym, równie istotną funkcją antocyjanów jest poprawianie wzroku poprzez usprawnianie mikrokrążenia w gałce ocznej. Kolejna grupa związków, polifenole, również odpowiadają za działanie antyoksydacyjne owoców aceroli, jednocześnie uszczelniając naczynia krwionośne i poprawiając krążenie krwi (rutozyd i kwercetyna).
Acerola – jak wpływa na nasz organizm?
Acerolę poleca się zatem zwłaszcza w okresach jesienno-zimowych przy zwiększonej podatności na infekcje, gdyż wykazuje działanie stymulujące układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, które bronią organizm przed patogenami. Warto również suplementować acerolę w stanach przemęczenia czy chronicznego stresu w celu zwiększenia sprawności fizycznej i umysłowej.
Zobacz suplementy z Acerolą!
Osoby cierpiące na krwawiące dziąsła, skłonność do pękających naczynek na twarzy, żylaków, powstawania siniaków, również powinny rozważyć przyjmowanie preparatów lub przetworów z aceroli. Korzystne działanie na układ krążenia, wzmacnianie ścian naczyń krwionośnych, działanie przeciwmiażdżycowe powinny zachęcić pacjentów z chorobami krążenia do włączenia aceroli do codziennej diety. Badano również potencjał przeciwnowotworowy owoców aceroli i udowodniono wysoką aktywność jej ekstraktu przeciwko komórkom raka płaskonabłonkowego jamy ustnej. Natomiast sok z owoców aceroli zapobiega uszkodzeniom DNA wywołanym przez nadtlenek wodoru.
Innym polem badań jest włączenie produktów, preparatów z acerolą do profilaktyki przeciwcukrzycowej. Frakcja fenolowa aceroli hamuje jelitowy transport glukozy, dodatkowo w badaniach na szczurach z indukowaną cukrzycą, w stanie hiperlipidemii i hiperglikemii, podawanie ekstraktu z aceroli spowodowało obniżenie poziomu glukozy, cholesterolu, trójglicerydów przy jednoczesnym podwyższeniu poziomu HDL w stosunku do grupy placebo.
Działanie ekstraktu z aceroli wykorzystuje się również na skórze poprawiając jej wygląd i kondycję. Sok z aceroli poprzez zwiększenie zawartości wody w skórze i warstwie rogowej naskórka, a także przez obniżenie poziomu ekspresji enzymów zaangażowanych w melanogenezę, ogranicza pigmentację skóry, działa ochronnie i zapobiega jej fotostarzeniu. Ekstrakt z aceroli wykazuje również działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciwko między innymi: Staphylococcus aureus, Pseudomonas putida, Pseudomonas fluorescens, Pseudomonas fragi i Brochothrix thermosphacta.
Acerola – gdzie jest wykorzystywana?
Owoce, ze względu na krótki okres trwałości, są mrożone lub przetwarzane natychmiast po zbiorach, w celu pozyskania miąższu i klarowanego soku. Acerolę wykorzystuję się do produkcji soków, dżemów, dostępna jest w postaci proszku, czy tabletek i kapsułek.
Nasiona i wytłoczyny, powstałe podczas produkcji soku z aceroli, stosowane są jako dodatki do batoników zbożowych, które dzięki temu posiadają wysoką zawartości ważnych składników odżywczych, antyoksydantów i błonnika pokarmowego przy równocześnie niskiej kaloryczności.
Ekstrakty z aceroli są również używane do naturalnego konserwowania mięsa.
Również przemysł kosmetyczny dostrzegł potencjał wiśni z Barbados i z jej dodatkiem produkowane są toniki, kremy, balsamy, maseczki oraz olejki pielęgnacyjne.
Acerola – suplementy
W Polsce możemy się zaopatrzyć w suplementy diety zawierające acerolę. Dostępny jest sok z aceroli, kapsułki, tabletki czy proszek, który można dosypać do koktajlu, potrawy czy sałatki. W przypadku soku, należy go zużyć w przeciągu 3 tygodni od otwarcia i przechowywać w lodówce.
Preparaty z aceroli są często stosowane w celu uzupełnienia witaminy C w codziennej diecie – mogą być stosowane przez wszystkie osoby dorosłe, zgodnie z zaleceniami producenta określonymi na opakowaniu. Pacjenci z chorobami nerek i wątroby, dla których przeciwwskazaniem jest stosowanie wysokich dawek witaminy C, powinny zachować szczególną uwagę przy stosowaniu preparatów aceroli pamiętając o zalecanym spożyciu witaminy C, które wynosi 1mg/kg masy ciała / dobę, więc dorosły ważący 75kg powinien przyjąć jej nie więcej niż 75mg w ciągu dnia. Dlatego pamiętajmy, aby „skarby natury” również suplementować rozsądnie, aby sobie pomóc, a nie zaszkodzić.
Bibliografia:
Majewski J., Orylski M., Całkosiński A., Majewski M.: Tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C, Medycyna Rodzinna, 2018, 2a, 32-35
Oniszczuk A., Kasprzak K.: Acerola i aronia jako prozdrowotne składniki żywności funkcjonalnej. Czy pospolity polski owoc jest równie wartościowy?, Aptekarz Polski, 26.04.2020
A. Prakash, R. Baskaran, Acerola, an untapped functional superfruit: a review on latest frontiers, "Journal of Food Science and Technology", nr 55 (9) 2018
Cieślik E., Gębusia A.: Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych, Postępy Fitoterapii, 2012, 2, 93-100
