Alergia czy przeziębienie? Rodzice, czy nawet w pierwszej chwili lekarz, może pomylić objawy takie jak kichanie, kaszel, katar i stan podgorączkowy z rozwijającym się przeziębieniem – dlatego często wysokość temperatury jest istotna, o gorączce mówimy powyżej 38 ºC i lekarz decyduje wtedy o leczeniu infekcji dobierając leki stymulujące odporność, przeciwwirusowe lub antybiotyki.
Alergia jest natomiast reakcją nadwrażliwości, gdy organizm zbyt silnie reaguje na czynniki (alergeny), które dla zdrowych osób są obojętne. Najczęstsze alergeny to pyłki roślin, pleśnie, roztocza kurzu domowego, pokarmy oraz sierść zwierząt. Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) proponuje kilka prostych pytań, dzięki którym można stwierdzić prawdopodobieństwo występowania alergii, dotyczą one:
- wodnistego kataru, ze świądem w nosie, częstego kichania
- suchy kaszel po wysiłku czy po dmuchaniu balona, intensywnym śmiechu
- okresowe odczuwanie duszności i świsty podczas oddechu
- objawy pokarmowe niezwiązane z infekcją czy niestrawnością: biegunka, wzdęcia, wymioty
- sucha swędząca skóra, nagłe pojawienie się i szybkie ustąpienie zaczerwień lub bąbli
- incydent z wystąpieniem obrzęku warg, języka i/lub krtani
Badania potwierdzają dziedziczenie alergii, które jest większe, gdy oboje z rodziców są alergikami (sięga nawet 60%), gdy mają tą samą chorobę jest to nawet 80%, natomiast przy jednym rodzicu chorującym na alergię, ryzyko wystąpienia schorzenia u dziecka to ok 30%. Może być jednak tak, że dziecko zachoruje, chociaż żadne z rodziców nie miało alergii. Liczne doniesienia tłumaczą również „epidemię alergii” jako efekt rozwoju cywilizacji, zmieniające się środowisko i wzrost poziomu zanieczyszczeń czy bardziej przetworzona żywność.
Sprawdź skuteczne preparaty na alergię.
Rodzaje alergii u dziecka - objawy, profilaktyka i leczenie
Różne postaci alergii mogą występować równocześnie lub następować jedna po drugiej, jest to tzw. marsz alergiczny. Ważne, aby reagować na pojawiające się objawy, minimalizować ryzyko zaostrzeń i poprawiać komfort życia małego alergika, gdyż nieleczone schorzenie może prowadzić do powikłań, zahamowania wzrostu i rozwoju dziecka, a nawet do sytuacji zagrożenia życia – wstrząsu anafilaktycznego.
Alergia pokarmowa
Pojawia się jako pierwsza już w wieku niemowlęcym, cierpi na nią 8-10% dzieci. Uczulać mogą substancje znajdujące się w mleku matki (istotna jest dieta karmiącej), ale znacznie częściej są to białka mleka krowiego w mleku sztucznym. Typowe objawy alergii pokarmowej to bóle brzuszka, kolki, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, niekiedy wymioty czy brak apetytu. Objawy pojawiają się najczęściej wkrótce po spożyciu uczulającego pokarmu – od 2 minut do 2 godzin (tzw objawy natychmiastowe). Rzadziej po kilku godzinach a nawet dniach, mówimy wtedy o objawach opóźnionych i manifestuje się raczej objawami skórnymi – atopowym zapaleniem skóry. Leczeniem w przypadku alergii pokarmowej jest eliminacja danego alergenu z diety. Każde przypadkowe spożycie uczulającego pokarmu spowoduje ponowne wystąpienie objawów i nigdy nie wiadomo, czy będzie to jedynie uczucie swędzenia, pieczenia w ustach, czy obrzęk warg, powiek, krtani, trudności w połykaniu i oddychaniu, skurcz oskrzeli i świsty, napadowe kichanie z wodnistym katarem czy objawy ze strony przewodu pokarmowego. Może również wystąpić wstrząs anafilaktyczny, dlatego tak ważne jest unikanie spożywania alergenów. Poza białkami mleka krowiego, najczęściej uczulają dzieci jajka, orzechy, ryby i skorupiaki, soja oraz gluten. Aby zapobiegać alergii u niemowląt polecane jest karmienie piersią, gdyż mleko kobiece uczula mniej niż sztuczne dzięki zawartości składników uszczelniających ścianę jelit, dodatkowo wspiera dojrzewanie układu pokarmowego dziecka i rozwój prawidłowych mechanizmów odporności. Poleca się również suplementowanie dobrej jakości mikroflory jelitowej. Małym alergikom karmionym sztucznie zaleca się podawanie mleka hipoalergicznego o symbolu H.A. czyli poddanego hydrolizie, gdzie białka mleka są pocięte w mniejsze cząsteczki i ich potencjał alergizujący jest obniżony.
Alergia wziewna
Występuje gdy alergeny (roztocza, pyłki, sierść zwierząt) wnikają przez błonę śluzową dróg oddechowych, wywołując takie objawy jak przewlekły katar, głośny oddech, problemy z oddychaniem, napadowy kaszel. Najczęściej alergia wziewna pojawia się między 2 a 3 rokiem życia, często przypomina zapalenie gardła, krtani, oskrzeli czy ucha i dzieci są mylnie diagnozowane i leczone antybiotykami, podczas gdy należy podać leki przeciwuczuleniowe i rozkurczające oskrzela. Niezdiagnozowana alergia wziewna może prowadzić w późniejszym wieku do rozwoju astmy oskrzelowej czy przewlekłych problemów z zatokami. W przypadku alergii wziewnej należy zwalczać wilgoć w mieszkaniu, unikać kontaktu ze skoszoną trawą, dbać o czystość w domu, brak kurzu i rozwijających się w nim roztoczy. Należy regularnie wietrzyć mieszkanie i pościel. Jeżeli unikanie kontaktu z alergenami wziewnymi jest trudne, warto odbyć wizytę u alergologa i stosować przepisane doustne leki antyhistaminowe czy miejscowe krople do oczu czy nosa. W przypadku zaostrzeń i duszności stosuje się leki sterydowe i wziewne rozkurczające oskrzela.
Jest przewlekłą chorobą alergiczną, która objawia się u niemowląt w postaci zaczerwienienia na policzkach i grudkowej wysypki, następnie rozwija się również w okolicach łokci i kolan. Sucha i szorstka skóra powoduje swędzenie i dziecko wciąż się drapie pogłębiając stan chorobowy. AZS mogą wywoływać alergeny pokarmowe, roztocza kurzu domowego, sierść kota czy psa. Warto wspomnieć, że sytuacje stresogenne jak pójście do przedszkola czy inne silne bodźce emocjonalne mogą zaostrzać objawy. Ważne, aby odpowiednio zadbać o skórę małego alergika, przede wszystkim dbać o jej odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie szeroko dostępnymi na rynku emolientami. W przypadku zaostrzeń, lekarz może miejscowo zalecić maści i kremy sterydowe, nie mniej jednak codzienna pielęgnacja emulsjami czy olejkami dodawanymi do kąpieli, kilkuminutowy masaż kremem lub balsamem do ciała po kąpieli łagodzi swędzące zmiany i odbudowuje płaszcz lipidowy skóry. Do mycia skóry warto stosować delikatne żele lub mydło o lekko kwaśnym pH. Poleca się również kąpiel w krochmalu, który można kupić gotowy, lub przyrządzić w domu dodając 2 łyżki stołowe mąki ziemniaczanej do 2 szklanek wody, zamieszać i dodać do garnka gotującej się wody (5 litrów), zamieszaj ponownie. Tak przygotowany krochmal dodaj do wanienki z wodą, dolej zimnej wody, aby otrzymać optymalną temperaturę do kąpieli dziecka (ok 37-38 stopni). Woda jest śliska w dotyku i pozostawia na skórze dziecka kojącą i łagodzącą warstwę. Pamiętajmy, że po wyjęciu dziecka z kąpieli delikatnie osuszamy skórę ręcznikiem, nie wycieramy. Warto dbać, aby paznokcie dziecka były obcięte na krótko. W trakcie spacerów nie należy wystawiać dziecka na bezpośrednie działanie ostrego słońca, natomiast miejsca zacienione, chronione drzewami dobrze wpływają na kondycję skóry przy atopii.
Alergia kontaktowa
Występuje po kontakcie skóry dziecka z alergenem np. barwnikami tkanin, niklem, chromem, gumą, składnikami kosmetyków, proszków do prania.
Alergia - jakie badania warto wykonać?
Lekarz stwierdzający alergię przeprowadza obszerny wywiad z rodzicami dziecka dotyczący objawów jakie wystąpiły po narażeniu na dany czynnik. Czasami alergię diagnozuje się również po skuteczności zastosowanego leku antyalergicznego i poprawie kondycji pacjenta po jego podaniu. Do dyspozycji jest badanie krwi w kierunku podwyższonego poziomu przeciwciał IgE (dotyczy to uczuleń IgE-zależnych, głównie nietolerancji pokarmowych), czy testy skórne gdzie podaje się podskórnie lub na skórę różne alergeny w małym stężeniu i obserwuje pojawienie się zaczerwienienia w miejscach podania danego czynnika uczulającego. Badaniami pomagającymi w rozpoznaniu astmy są badania spirometryczne.
Dlaczego warto stosować odczulanie?
Odczulanie to podawanie podskórne alergenu lub mieszanki alergenów w postaci rozcieńczonej, gdzie każda kolejna dawka szczepionki zawiera zwiększoną ich ilość i przyzwyczaja organizm do obecności czynnika uczulającego. Niedawno pojawiły się również na rynku tabletki oraz krople doustne (od 5 roku życia). Najlepsze wyniki daje odczulanie w przypadku alergii na roztocza i pyłki.
Warto pomyśleć o zaopatrzeniu się w urządzenia ułatwiające codzienne życie małym alergikom takie jak wodny odkurzacz, oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA, specjalne materace czy pościel hypoalergiczną, preparaty do prania czy spraye roztoczobójcze (np. Allergoff). Uniwersalnym rozwiązaniem jest unikanie kontaktu z czynnikami uczulającymi ponieważ jeżeli nie będzie przyczyny – kontaktu z alergenem, to nie trzeba będzie łagodzić objawów alergii, czy jej zaostrzeń.