W przebiegu każdej przewlekłej choroby u najmłodszych niezwykle ważna jest dobra współpraca lekarzy i opiekunów. Objawy atopowego zapalenia skóry (AZS) głowy i ciała u dzieci wpływają znacząco na jakość życia nie tylko chorego, ale bardzo często również jego bliskiej rodziny. W związku z tym niezwykle istotna jest edukacja i pozyskiwanie przez rodziców sprawdzonych informacji na ten temat. Zdobycie odpowiedzi na pytania, które kremy lub maści na AZS stosować na to schorzenie oraz jakie dolegliwości mogą się pojawić, znacznie obniży niepokój. Sucha skóra u dziecka wymaga odpowiedniej pielęgnacji i wdrożenia codziennych rytuałów. Systematyczne postępowanie przynosi najlepsze rezultaty, a naukowcy i lekarze wciąż poszukują nowych rozwiązań, które mogą być pomocne w atopowym zapaleniu suchej skóry głowy i ciała u dzieci.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) - czym jest?
Ciągły rozwój nauki sprawia, że lepiej poznano wiele zaburzeń, w tym atopowe zapalenie skóry głowy i ciała (AZS) u dzieci oraz dorosłych. Co to jest za schorzenie? Choroba ta to przewlekła dermatoza i w jej przebiegu wyróżnia się fazy ostre oraz okresy remisji. Charakterystyczne, a zarazem najbardziej dokuczliwe objawy to świąd i sucha skóra. Na różnego rodzaju forach dla rodziców to one wymieniane bywają jako pierwsze, gdy opiekunowie szukają informacji o tym, co dolega ich maluchowi.
Przyczyn powstania atopowego zapalenia skóry głowy i ciała u dzieci jest kilka, spośród których najczęściej wskazywane są czynniki genetyczne. Jeżeli oboje rodziców cierpi z powodu tej nieprawidłowości, to szansa, że ich potomek również będzie się z nią zmagał, może wynosić nawet 70%. Ponadto związek z chorobą mają także zaburzenia immunologiczne, w tym te dotyczące limfocytów, mastocytów i komórek Langerhansa. Istotne jest także rozpoznanie uszkodzeń w barierze naskórka, które wpływają na zaburzenia bariery mechanicznej i mikrobiologicznej. Uzupełnieniem brakujących lipidów mogą być kremy, maści i inne emolienty na atopowe zapalenie (suchej) skóry głowy i ciała u dzieci.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci - objawy
Pierwsze niepokojące symptomy mogą pojawić się już w niedługim czasie po urodzeniu. Objawy atopowego zapalenia skóry głowy i ciała u dzieci są charakterystyczne i mogą zmieniać się z upływem czasu. Typowym przejawem choroby jest wyprysk i świąd. Z powodu braku odruchu drapania u maluchów poniżej 1.roku życia swędzenie powoduje wzmożony niepokój, ogólne rozdrażnienie i kłopoty ze snem. Wykwit ma postać rumieniową, czasem w formie ognisk odgrodzonych od zdrowych miejsc na ciele.
Lokalizacja zmian w przebiegu AZS bywa różnorodna. Co to oznacza? Do 2. roku życia występują głównie na policzkach, z boku ramion, grzbietach rąk i stóp. W kolejnym etapie (od 2 do 12 lat) wysypka pojawia się w zgięciach łokciowych i podkolanowych oraz na szyi. W fazie zaostrzonej może przyjmować formę nadżerek, grudek lub przeczosów, natomiast w fazie przewlekłej sucha skóra u dziecka bywa zgrubiała i ma głębsze bruzdy. Na rynku dostępne są preparaty jak kremy czy maści, które mogą być aplikowane tuż po urodzeniu.
Łagodzenie objawów AZS
Uciążliwe dolegliwości łagodzone są z reguły za pomocą wybranych przez lekarzy środków, takich jak krem lub maść na atopowe zapalenie skóry. Forum w internecie to miejsce, gdzie znaleźć można wiele informacji na ich temat. Przed zastosowaniem jakiegokolwiek preparatu należy zasięgnąć porady specjalisty. Nadmiernie wysuszony naskórek i swędzenie mogą być potęgowane przez czynniki zewnętrzne, w tym:
- zanieczyszczenie środowiska,
- alergeny,
- temperaturę otoczenia,
- dym papierosowy,
- długotrwały stres.
Z uwagi na to, że ich wpływ bywa indywidualny, ważna jest obserwacja i prowadzenie odpowiednich notatek. Dzięki temu łatwiej ustalić, co mogło nasilić objawy i czynnik ten wyeliminować.
Jak często występuje AZS u dzieci?
Od ponad 50 lat obserwuje się wzrost zachorowań na atopowe zapalenie skóry głowy i ciała u dzieci oraz dorosłych, a także częstsze zaostrzenie objawów AZS. Co to oznacza i czym może być spowodowane? Podejrzewa się, że większa liczba przypadków wiąże się z gorszą jakością powietrza i stosowanymi w przemyśle drażniącymi substancjami chemicznymi. Obecnie szacuje się, że 10-15% chorych to dzieci, a ponad połowa z nich to niemowlaki poniżej 1. roku życia.
W wielu sytuacjach przed osiągnięciem dorosłości objawy atopowego zapalenia skóry i głowy ulegają wyciszeniu, a suchy naskórek i swędzenie nie stanowią już tak dużego problemu. Dodatkowo duży wybór łagodzących kremów i maści może ułatwić radzenie sobie z dolegliwościami. Schorzenia nie da się całkowicie wyleczyć, jednak starsze osoby, które już rozumieją, co to AZS, mogą unikać czynników nasilających jego przebieg. Warto zauważyć, że u ludzi, u których w wieku dziecięcym zdiagnozowano tę dolegliwość, w późniejszych latach występował również alergiczny nieżyt nosa oraz astma oskrzelowa o podłożu alergicznym.
Pielęgnacja skóry dziecka z AZS
Jednym z podstawowych elementów postępowania w przebiegu łagodzenia objawów atopowego zapalenia skóry głowy i ciała u dzieci jest właściwa pielęgnacja. Kremy i maści na AZS polecane przez lekarzy powinny być uzupełniane przez emolienty oraz właściwe zabiegi powtarzane każdego dnia. Aby sucha skóra u dziecka nie stanowiła problemu, należy pamiętać o odpowiednim nawilżeniu i higienie.
Częstotliwość kąpieli uzależniona jest od pory roku i stanu pacjenta. Mycie z użyciem delikatnych środków pozwala pozbyć się zanieczyszczeń i czynników drażniących. Poza kremami i maściami można także stosować dermokosmetyki, które wlewa się bezpośrednio do wody jak np. olejki. Specjaliści odradzają używania szorstkich gąbek i kosmetyków zawierających konserwanty, barwniki i sztuczne aromaty. Istotna jest także temperatura wody. Gdy będzie ona zbyt wysoka, objawy mogą się nasilić.
A co poza kąpielą?
Optymalnie sama kąpiel powinna trwać około 5-10 minut, a po jej zakończeniu należy stosunkowo szybko, ale delikatnie osuszyć ciało bez zbędnego pocierania. Gdy chory dokładnie dowie się, co to AZS, łatwiej zda sobie sprawę, jak ważna jest codzienna pielęgnacja. Maści i kremy powinny być stosowane systematycznie, zgodnie z zaleceniami lekarza. Wybrane emolienty polecane np. na forum mogą być nakładane od razu po wytarciu naskórka delikatnym ręcznikiem.
Zwłaszcza u maluchów trzeba pilnować również długości paznokci. W ten sposób przy intensywnym swędzeniu zmniejsza się ryzyko zadrapania i powstania ran. Poza pielęgnacją wielu rodziców kładzie także duży nacisk na wybór odzieży. Sięgają po ubrania wykonane z bawełny lub lnu, unikając wełny oraz sztucznych tkanin. Doświadczeni opiekunowie to źródło wiedzy zdobytej w ciągu lat. Dlatego na forach można szukać nie tylko informacji, który krem lub maść na atopowe zapalenie skóry (AZS) głowy i ciała u dzieci można stosować, ale też, jak postępować i radzić sobie z typowymi objawami i problemami chorych maluchów każdego dnia.
Atopowe zapalenie skóry - fakty i mity
Obecnie występuje łatwy dostęp do rzetelnej wiedzy. Pomimo to wśród rodziców i opiekunów wciąż panuje wiele mitów odnośnie do atopowego zapalenia (suchej) skóry głowy i ciała u dziecka, objawów czy stosowanych maści i kremów. Dokładne poznanie, co to AZS, rozwiewa wiele wątpliwości.
Czy atopowym zapaleniem skóry i głowy można się zarazić?
Wypryski, świąd i zaczerwienie mogą być niepokojące dla otoczenia, zwłaszcza w przypadku, gdy dotyczy to maluchów w wieku szkolnym. Jednak atopowe zapalenie skóry głowy i ciała u dzieci jest niezakaźne. Objawy opisywane na forach wywoływane są przez czynniki zewnętrzne i mają złożone podłoże. W tej kwestii warto postawić na edukację w szkole. Odpowiednie scharakteryzowanie schorzenia pomoże lepiej je zrozumieć i zaakceptować. Wpłynie to z pewnością na obniżenie stresu u chorych i ich lepsze samopoczucie. Przestaną wstydzić się swojej przypadłości i łatwiej będzie im aplikować kremy i maści tak często, jak to potrzebne.
Atopowe zapalenie skóry i głowy wymaga wprowadzenia diety eliminacyjnej?
Alergia pokarmowa często towarzyszy atopowemu zapaleniu skóry głowy i ciała u dzieci i nasila objawy. Nie dotyczy to jednak wszystkich, dlatego eliminowanie poszczególnych składników z diety powinno odbywać się tylko na zlecenie specjalisty. Następuje to z reguły, wtedy gdy zaobserwowano związek między pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta a tym, co zjadł. W takich sytuacjach bez odpowiednio sporządzanych posiłków kremy i maści na AZS nie mogą poprawić stanu skóry. Produktami, które uczulają, są np.: jajka, orzechy, mleko krowie.
Chorzy na AZS powinni unikać wysiłku fizycznego?
Pot jest wymieniany jako jeden z czynników, które mogą zaostrzyć objawy atopowego zapalenia skóry i głowy u dziecka. Mitem jest jednak całkowity zakaz wysiłku fizycznego w przypadku AZS. Od najmłodszych lat warto uczyć maluchy, jak ważna jest higiena. Po ćwiczeniach lub innym wysiłku należy pamiętać, by dokładnie umyć się i osuszyć oraz zastosować krem lub maść. Na niejednym forum pojawiają się również wątpliwości odnośnie do korzystania z basenu. Chlor podrażnia i przyczynia się do tego, że skóra dziecka staję się bardziej sucha. W tym wypadku ważna jest obserwacja objawów po wizycie na pływalni. Czasem bezpieczniejsze mogą okazać się naturalne i czyste zbiorniki wodne.
Leczenie AZS
Głównym celem leczenia atopowego zapalenia skóry głowy i ciała u dzieci jest zniwelowanie głównych objawów (suchy naskórek, świąd) oraz stanów zapalnych. W pierwszym przypadku stosowane są głównie emolienty, w drugim maści i kremy na AZS dostępne na receptę. Środki te nakłada się miejscowo i wykazują one działanie przeciwzapalne. W niektórych sytuacjach zalecana bywa terapia proaktywna kontynuowana w okresie remisji. Gdy atopowe zapalenie przyjmuję postać ostrą, a kremy i maści na AZS nie pomagają, należy włączyć leczenie ogólne. Pacjent przyjmuje preparaty zawierające np. metotreksat, azatioprynę lub glikokortykosteroidy w formie tabletek, lub zastrzyków. Taka terapia prowadzona jest z reguły krótkotrwale do złagodzenia najbardziej doskwierających objawów. Sucha skóra dziecka i nasilone swędzenie zaburzają codzienne funkcjonowanie. Aby zmniejszyć świąd i ułatwić zasypianie, lekarze zalecają także leki przeciwhistaminowe.
Fototerapia w AZS
W wyjątkowych przypadkach poza środkami farmakologicznymi np. kremami i maściami wprowadza się równie fototerapię. Dotyczy to dzieci powyżej 12. roku życia, u których dotychczas stosowane preparaty nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Nie jest to terapia pierwszego wyboru ze względu na powstające w odległym czasie objawy niepożądane jak przyspieszone starzenie komórek, czy działanie kancerogenne. Obecnie prowadzone są liczne badania nad nowymi preparatami i schematami działania, by poprawić jakość życia dzieci chorych na atopowe zapalenie skóry głowy i ciała.
Kremy i maści na AZS
Preparaty stosowane miejscowo są najczęściej wybierane w przypadku leczenia objawów atopowego zapalenia skóry i głowy u dzieci. W przypadku reakcji zapalnych zalecane są środki zawierające glikokortykosteroidy w postaci maści, kremów lub aerozoli. Poszczególne preparaty mogą mieć różną siłę działania, więc dobierane są indywidualnie. Mogą łagodzić swędzenie i podrażnienie. Ze względu na działania niepożądane to lekarz powinien wybrać krem lub maść na atopowe zapalenie suchej skóry głowy i ciała.
Od 2. roku życia używane są także miejscowe inhibitory kalcyneuryny. Mogą być nakładane na delikatne obszary jak twarz. Poza kremami i maściami na AZS wydawanymi na receptę chorzy mogą sięgnąć po emolienty. Są to dermokosmetyki, których skład dostosowano do specjalnych wymagań. Zawierają lipidy i składniki, które mogą zapobiegać utracie wody, nawilżać. Czasem kremy, maści lub balsamy wzbogacane są o naturalne substancje aktywne, mogące wykazywać działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i wpływające na florę bakteryjną.
Atopowe Zapalenie skóry - czy można mu zapobiec?
Wielu rodziców dzieci z AZS zadaje sobie pytanie, czy mogli temu zapobiec. Po zdobyciu informacji o tym, co to za schorzenie i jakie kremy i maści stosować łatwiej zaakceptować, że nie ma sposobu postępowania uznanego przez specjalistów, który gwarantowałby, że objawy atopowego zapalenia skóry głowy i ciała nie wystąpią (szczególnie wśród par, gdzie jeden lub oboje partnerów zmagają się z tą chorobą). Jedyne, co mogą zrobić rodzice, to wprowadzić kilka reguł, które mogą mieć dobry wpływ na zdrowie malucha.
Po pierwsze niezwykle ważne jest karmienie piersią przynajmniej przez pierwsze pół roku życia. Mama przekazuje w ten sposób niemowlakowi wiele pożytecznych substancji odżywczych i przeciwciał. Istotna jest także zdrowa dieta, unikanie przetworzonej żywności i dymu papierosowego. Sucha skóra u dziecka i dokuczliwe swędzenie sprawiają, że opiekunowie wpadają w poczucie winy. Jeżeli uczucie to jest zbyt silne, warto skorzystać z pomocy psychologa. Nauka wciąż się rozwija i poszczególne kuracje są ciągle unowocześnione. Krem i maść na atopowe zapalenie suchej skóry głowy i ciała u dzieci mogą łagodzić objawy i ułatwić normalne życie. Należy słuchać rad specjalistów i sięgać po sprawdzone informacje – nie tylko z forum.
