Egzema jest jedną z najczęściej występujących obecnie chorób o podłożu alergicznym. Jest to ostry lub przewlekły stan zapalny powierzchniowych warstw skóry, objawiający się silnym świądem, suchością, zaczerwienieniem, łuszczeniem i pękaniem, w wyniku czego mogą powstawać rany. Dodatkowo często pojawiają się grudki zapalne, które następnie przekształcają się w pęcherzyki, nadżerki, ropne wysięki lub strupy. Egzema nie jest chorobą zakaźną. Bezpośredni kontakt ze skórą chorego, przebywanie w tym samym pomieszczeniu, czy używanie tych samych przedmiotów nie stwarza żadnego zagrożenia.
Egzema może wystąpić w każdym wieku i przybierać różne formy, które zmieniają się w zależności od poszczególnych okresów życia. Zazwyczaj egzema nie obejmuje całego ciała, a jedynie określone jego partie (głównie twarz, dłonie, zgięcia kolan czy łokci). Częściej ma charakter przewlekły, z okresami poprawy lub przerwami, podczas których objawy ulegają wyciszeniu.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) a egzema
Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) jest często używane jako synonim do nazwy egzema i oznacza tą samą, przewlekłą i nawracającą chorobę wierzchniej warstwy skóry. Atopowe zapalenie skóry jest bowiem najpopularniejszą formą egzemy, jednak nie każda egzema jest AZS. Atopowe zapalenie skóry najczęściej dotyczy dzieci. Według statystyk na AZS choruje 5–20% dzieci i jedynie 1–3% dorosłych. Zmiany skórne mogą pojawić się już w okresie niemowlęctwa (często około pierwszego miesiąca życia), głównie dotyczą skóry twarzy i głowy. W przypadku starszych dzieci zmiany obejmują inne obszary ciała, przeważnie są to zgięcia stawów podkolanowych i łokciowych. Natomiast u dorosłych objawy mogą być rozsiane po całym ciele.
Kremy i maści na AZS
Zobacz produktyEgzema – przyczyny powstawania
Przyczyny wystąpienia egzemy są różne i czasem trudne do ustalenia. Egzema rozwija się przede wszystkim u osób z predyspozycjami genetycznymi (jeśli jeden z rodziców jest dotknięty chorobą, dziecko jest narażone w 50%). Na rozwój choroby oprócz uwarunkowania genetycznego (oszacowano, że średnio w 80%), mają również wpływ zaburzenia układu immunologicznego, zmiany hormonalne, uszkodzenia bariery naskórka oraz szereg czynników środowiskowych.
Wśród czynników zewnętrznych przyczyniających się do pojawienia się egzemy wyróżnia się głównie alergeny pokarmowe, wziewne (np. roztocza kurzu domowego), stres, środki bezpośrednio drażniące skórę (detergenty, kosmetyki, biżuteria, odzież ze sztucznych materiałów), niekorzystne warunki klimatyczne (zbyt wysoka temperatura oraz wilgotność powietrza), a także zanieczyszczenia środowiska.
Leczenie egzemy
W ustaleniu przyczyny pojawienia się egzemy oraz podjęcia odpowiedniej metody leczenia niezbędna jest konsultacja ze specjalistą (dermatolog, alergolog). Każdy przypadek lekarz analizuje indywidualnie, a diagnoza stawiana jest w oparciu o charakter zmian na skórze. Podstawowe znaczenie ma wykrycie i wykluczenie czynnika powodującego wystąpienie objawów egzemy.
W tym celu oprócz wywiadu z chorym, wykonuje się testy alergiczne. Po wyeliminowaniu narażenia na kontakt z konkretnym czynnikiem wywołującym objawy choroby, zazwyczaj lekarz podejmuje terapię lekami przeciwalergicznymi i/lub przeciwzapalnymi. Głównie są to kremy i maści zawierające w swoim składzie kortykosteroidy, stosowane w celu stopniowego łagodzenia stanu zapalnego skóry i wszelkich objawów mu towarzyszących. Leczenie staje się bardziej wymagające, gdy egzema ma podłoże wewnętrzne, a przyczynę jej pojawienia się trudno jednoznacznie określić.
Egzema a nawilżanie skóry
Ważnym elementem leczenia egzemy powinna być właściwa pielęgnacja zmienionej chorobowo skóry (oczyszczanie, nawilżanie). W tym celu stosuje się odpowiednio dobrane dermokosmetyki o właściwościach nawilżających i natłuszczających (emolienty), które pielęgnują silnie przesuszoną i podrażnioną skórę. Dzięki zawartości lipidów, kosmetyki te pomagają w regeneracji i wzmocnieniu zniszczonej bariery ochronnej skóry. Wybór odpowiednich kosmetyków i znajomość ich składów jest niezwykle ważna. Do mycia zaleca się stosowanie środków nie mających w składzie zwykłego mydła. Należy również zwracać uwagę, czy kosmetyki do codziennej pielęgnacji skóry z egzemą, nie zawierają substancji zapachowych, konserwantów, parabenów, barwników, itp.
Egzema – zapobieganie
Jedynym sposobem na zapobieganie kolejnemu wystąpieniu objawów egzemy jest całkowite wyeliminowanie czynnika czy alergenu, który ją wywołuje. Egzema jest chorobą, która dotyczy coraz większej grupy osób, a jej leczenie jest dość trudne. W zależności od rodzaju czynnika, który przyczynia się do rozwoju objawów egzemy, działania zapobiegawcze będą inne. W przypadku, gdy czynnikiem wywołującym egzemę są alergeny pokarmowe, skuteczna będzie dieta eliminacyjna, polegająca na całkowitym wykluczeniu jednego lub kilku składników pokarmowych szkodliwych dla chorego. W innym przypadku konieczne jest unikanie drażniących skórę konkretnych detergentów czy kosmetyków lub dobór naturalnych tkanin noszonych ubrań.
