Potas (K, łac. Kalium) to jeden z trzech najważniejszych pierwiastków w organizmie człowieka, jest makroelementem, czyli występuje w większej ilości, jego prawidłowe stężenie w osoczu krwi to 3,5 – 5.0 mmol/l. Niskie stężenie potasu sprzyja rozwojowi chorób cywilizacyjnych – nadciśnienia i chorób serca.
Potas w organizmie - właściwości
W ludzkim ciele potas występuje w postaci elektrolitu, czyli jonów potasu K+, gdzie wraz z jonami sodu Na+ i chloru Cl- , tworzą określone stężenia po obu stronach błony komórkowej, umożliwiając przewodzenie impulsów nerwowych, które warunkują skurcze i pracę mięśni szkieletowych oraz mięśnia sercowego (rytm serca). Potas jest odpowiedzialny za gospodarkę wodną w organizmie, jest tzw. „antagonistą sodu” i odpowiada za zmniejszenie ilości płynów zewnątrzkomórkowych, pełni ważną rolę w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi poprzez jego obniżanie. Potas reguluje pH komórkowe i utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, co jest niezmiernie ważne dla utrzymania homeostazy, czyli spójnej pracy narządów ciała i wydajności procesów w utrzymaniu naszego zdrowia. Potas bierze udział w syntezie białek i enzymów, wpływając na prawidłowy wzrost organizmu; podnosi tonus czyli napięcie mięśni oraz zwiększa wydzielanie insuliny, ma również wpływ na prawidłową perystaltykę jelit.
Normy potasu
Dzienne zapotrzebowanie na potas rośnie z wiekiem i wynosi odpowiednio:
- dzieci do 3. roku życia – 3000 mg
- dzieci 4-8 lat – 3800 mg
- dzieci i młodzież 9-18 lat – 4500 mg
- dorośli oraz kobiety w ciąży – 4700 mg
- kobiety karmiące 5100 mg
Źródła potasu w diecie
Potas dosyć powszechnie występuje w produktach żywnościowych
Największą zawartość potasu mają:
- warzywa: owoc i liście pomidora, ziemniaki i bataty, dynia, kalarepa, pasternak, brukselka, brokuły, jarmuż, natka pietruszki, szpinak, fasola gotowana, groch, koperek
- owoce: suszone morele, suszone figi, suszone śliwki, świeże banany, melony, awokado, czereśnie, śliwki, kiwi, cytrusy, orzechy
- grzyby: boczniaki, kurki
- nabiał: chude mleko, jogurt naturalny
- mięso, wszystkie rodzaje: kurczak, królik, mięso czerwone i dziczyzna oraz ryby: łosoś, dorsz flądra czy sardynki
Suplementy z potasem
W przypadku niedoborów potasu i odczuwanych dolegliwości takich jak bolesne skurcze mięśni, drganie powieki, wysoki poziom stresu – warto rozważyć suplementację preparatami potasu. Dostępne są środki w połączeniu z magnezem (często takie preparaty mają w nazwie słowo „skurcz”), ale również sam potas w postaci kapsułek z mikropeletkami (małymi kuleczkami), które zapewniają przedłużone uwalnianie potasu do organizmu.
Osoby starsze, czy przyjmujące wiele leków, powinny najpierw zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty, gdyż nadmiar potasu w organizmie może być również zagrożeniem.
Polecamy potas w tabletkach oraz inne suplementy - oferta
Niedobór potasu
Zbyt niski poziom potasu we krwi to hipokaliemia.
Wówczas występują następujące objawy: skurcze mięśni (głównie łydek), osłabienie, rozdrażnienie, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie, opuchlizna kończyn, zatrzymanie wody w organizmie, wzdęcia, zaparcia, nietolerancja glukozy, senność, chroniczne zmęczenie, zawroty głowy i omdlenia, trudności z koncentracją, możliwe wymioty.
Hipokaliemia może zostać wywołana przez nieprawidłową niskopotasową dietę, anoreksję czy niedożywienie, niedoczynność tarczycy, rozległe oparzenia, masywne krwotoki, sterydoterapię, śpiączkę cukrzycową, choroby nerek, czy Zespół Cushinga. Niedobory potasu dotyczą również pacjentów przyjmujących leki moczopędne np. furosemid, osób cierpiących na przewlekłe biegunki i/lub wymioty, stosujących często środki przeczyszczające, czy odchudzających się.
Prowadzenie aktywnego trybu życia, uprawianie sportu, praca fizyczna, nadmierne spożycie kawy również predysponują do zwiększonego zapotrzebowania na potas i suplementacji. Przy zatruciu alkoholem, kacu, warto dostarczyć organizmowi żywność bogatą w potas (np. sok pomidorowy) lub suplement. Alkohol pozbawia bowiem nasz organizm nie tylko wody, ale i cennych elektrolitów, w tym potasu – stąd drżenia, kołatanie serca, podniesione ciśnienie.
Nadmiar potasu
Zbyt wysoki poziom potasu w organizmie to hiperkaliemia. Stan ten zazwyczaj towarzyszy nieprawidłowej pracy nerek, które są odpowiedzialne za usuwanie potasu z organizmu. Hiperkaliema może wystąpić również przy ciężkich zakażeniach i po spożyciu niektórych leków nasercowych.
Niewielkie przekroczenia norm potasu we krwi nie są odczuwalne, natomiast przy ciężkiej hiperkalemii może dojść w skrajnych przypadkach do zatrzymania akcji serca, zaburzeń rytmu serca, osłabienia mięśni czy nawet paraliżu. Inne możliwe objawy to: apatia, mrowienie, duszność.
Potas pełni wiele ważnych ról w organizmie, dlatego niezmiernie ważny jest jego prawidłowy poziom. Znajomość objawów niedoboru i nadmiaru potasu, źródeł tego pierwiastka w diecie pozwoli nam na zachowanie zdrowia i prawidłowych funkcji naszego ciała.