Biegunka u dzieci i niemowląt karmionych sztucznie to oddawanie płynnych lub półpłynnych stolców w ilości przekraczającej 3 wypróżnienia na 12 godzin. Oprócz przetrawionego pokarmu mogą one zawierać dodatek śluzu, ropy lub krwi i już jeden taki luźny stolec jest także traktowany jako biegunka.
Biegunka u dziecka - przyczyny
Zakażenia wirusowe, bakteryjne, alergia, czy po prostu zatrucie pokarmowe mogą wywoływać biegunki u dzieci i niemowląt.
W zależności od tego, ile trwa biegunka u dziecka i jakie są jej przyczyny, rozróżniamy 2 typy schorzenia:
1) Biegunka ostra, czyli trwająca do 2-tygodni, jest spowodowana:
- zakażeniem rotawirusami lub innymi wirusami
- zakażaniem bakteryjnym np. Salomonellą, Schigellą, E.coli, Yersinią czy Campylobacter
- przez zatrucia pokarmowe, po spożyciu posiłku zawierającego toksyny bakteryjne głównie gronkowców
- przez alergię pokarmową, po 2h od spożycia uczulającego białka
Biegunka ostra występuje również jako schorzenie towarzyszące innym infekcjom np. ucha lub górnych dróg oddechowych. Czasami również po podaniu różnych leków, przez podrażnienie przewodu pokarmowego, biegunka pojawia się też jako działanie niepożądane – np. podczas antybiotykoterapii.
2) Biegunka przewlekła, czyli trwająca powyżej 4-tygodni, pojawia się:
- przy zakażeniach pasożytami: lambliami, tasiemcem czy pełzakami czerwonki
- przy zapaleniu jelita spowodowanym składnikami pokarmowymi wywołującymi nadwrażliwość: u niemowląt jest to zwykle uczulenie na białka mleka krowiego i soję, u dzieci starszych oprócz wyżej wymienionych dodatkowo na kurze jaja, orzechy oraz ryby
- jako objaw celiakii
- przy zespole jelita wrażliwego IBS
- jako objaw nieswoistych zapaleń jelit np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, czy choroby Leśniowskiego-Crohna
- po spożyciu nadmiernej ilości soków owocowych i warzyw u dzieci do 5-roku życia, to tzw. biegunka pędraków
Biegunka u dziecka - kiedy do lekarza?
Niemowlęta i dzieci odwadniają się dużo szybciej niż dorośli i nasilające się luźne stolce mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu i stanu zagrożenia życia. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, zwłaszcza jeżeli biegunka występuje u niemowląt i dzieci w wieku 2-3 lat. W sytuacji gdy dziecko w trakcie biegunki jest osłabione, apatyczne, pojawiają się wymioty natychmiast należy wezwać lekarza. Oceniony zostanie stan ogólny chorego, a w niektórych przypadkach konieczne będzie skierowanie do szpitala w celu podania kroplówki i obserwacji dziecka.
Leczenie biegunki u dzieci
Biegunka pomaga oczyścić organizm ze szkodliwych toksyn. Leczenie powinno polegać na uzupełnianiu utraconych płynów. Dlatego najważniejsze jest nawadnianie dziecka, najlepiej niegazowaną wodą źródlaną, którą powinno się podawać często i małymi porcjami. Wypicie zbyt dużej ilości jednorazowo może spowodować wymioty. W aptekach dostępne są preparaty zawierające elektrolity, które dodatkowo uzupełniają utracone w wyniku biegunki minerały (Orsalit, Acidolit).
Sprawdź skuteczne preparaty na biegunkę.
Warto podać również probiotyki, które zawierają bakterie Lactobacillus rhamnosus lub Lactobacillus reuteri (bakterie kwasu mlekowego), które pomagają przywrócić naturalną florę bakteryjną jelit i usuwają niekorzystne drobnoustroje. Podawanie jogurtów, czy mleka „osłonowo” budzi kontrowersje, gdyż laktoza może dodatkowo nasilać luźne stolce.
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest podawanie preparatów drożdży Sacharomyces boulardii (np. preparat Enterol), których mechanizm działania przeciwbiegunkowego jest wielokierunkowy, od przejściowej kolonizacji przewodu pokarmowego przez redukcję ilości toksyn wydzielanych przez patogenne bakterie, co skutkuje zmniejszaniem stanu zapalnego jelita i redukcji uszkodzenia kosmków jelitowych.
Jednym z domowych sposobów są suszone czarne jagody albo herbatka z tych jagód. Należy do 0,5 l wody dodać około 2-3 łyżki stołowe jagód, doprowadzić do wrzenia, a następnie gotować przez 10 minut. Gdy całość się zagotuje, należy odcedzić napar przez sitko i podawać dziecku trzy razy dziennie (np. po filiżance). Jagody łagodzą objawy biegunki poprzez uszczelnianie ściany jelit i ograniczanie wchłaniania toksyn.
Podobne działanie mają również pektyny, które znajdują się w jabłku startym razem ze skórką lub marchewce. Można również przyrządzić zupkę z marchwi: 50 dag obranej marchwi należy gotować około półtorej godziny w 1 l wody. Do wody należy dodać łyżeczkę soli, po ugotowaniu miksujemy całość i podajemy małymi porcjami dziecku. W aptekach dostępny jest również kleik marchewkowy z ryżem HIPP ORS 200, przygotowany z naturalnych surowców, zawiera kompozycję składników odżywczych i mineralnych dostosowaną do zwalczania zaburzeń gospodarki wodno-eletrolitowej.
Nie należy podawać dzieciom i niemowlętom węgla lekarskiego oraz innych preparatów przeciwbiegunkowych, przeznaczonych dla osób dorosłych.
Dieta podczas biegunki
Podczas leczenia biegunki należy dążyć do utrzymania odpowiedniego reżimu żywieniowego wykluczając niektóre pokarmy, takie jak: owoce, zielone warzywa, pikantne potrawy, mrożona żywność, schłodzone napoje. Należy ograniczać spożywania mleka i pokarmów mlecznych. Natomiast zalecane jest spożywanie białego ryżu, ziemniaków, a także makaronu. Odpowiednie będą również banany, gotowane jabłka i marchewka, a z przekąsek herbatniki, sucharki, krakersy czy paluszki.
Pamiętajmy, aby zachować czujność i obserwować dziecko, aż do ustąpienia objawów. Powrót apetytu jest również dobrym znakiem. Podawanie probiotyków warto kontynuować jeszcze 1-2 dni po ustąpieniu biegunki.