Nadkwasota żołądka to zwiększona produkcja kwasu solnego w żołądku, która wywołuje nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego m.in. zgagę. Osoby cierpiące na nadkwaśność powinny zwracać uwagę na swoją dietę i regularne spożywanie posiłków, ograniczać sytuacji stresowe, a tylko doraźnie łagodzić objaw „odbijania kwasem” preparatami neutralizującymi dostępnymi bez recepty.
Nadkwasota - przyczyny
Kwas żołądkowy, a dokładniej kwas solny, jest niezbędny w procesach trawienia. Jego produkcja jest regulowana przez dwa hormony, gdzie gastryna zwiększa jego wydzielanie, a somatostatyna- hamuje. Istnieją pewne choroby, w których zwiększa się produkcja gastryny, co pociąga ze sobą zwiększoną produkcję kwasu solnego np. przy zakażeniu bakterią Helicobacter pylori. Jednak dużo powszechniejszą przyczyną występowania nadkwasoty jest niewłaściwa dieta, a dokładniej spożywanie ciężkostrawnych, mocno doprawionych potraw, które dodatkowo w połączeniu np. z winem czy piwem powodują zaostrzenie dolegliwości i dyskomfort. Nieregularne posiłki, jedzone w pośpiechu – czyli niewłaściwie rozdrobnione i zalegające dłużej w żołądku, również nasilają objawy nadkwaśności. Także głodzenie się lub przejadanie, palenie tytoniu, picie kawy czy herbaty na pusty żołądek nasilają dolegliwości. Nieprawidłowe łączenie produktów żywieniowych np. skrobiowych z białkowymi, czy konkretnie owoców cytrusowych i płatków śniadaniowych to możliwość wystąpienia objawów nadkwasoty.
Zdarza się, że u niektórych pacjentów nadkwasota jest odpowiedzią na sygnały pochodzące z ośrodków nerwowych. Należy unikać permanentnego stresu, dbać o codzienne wyciszenie emocji i prawidłowy sen.
Nadkwasotę mogą nasilać również niektóre leki np. aspiryna (kwas acetylosalicylowy) czy leki sterydowe. Również niewskazane jest żucie gum, czy ssanie cukierków, które doraźnie inicjują wydzielanie soków trawiennych.
Nadkwaśność żołądka – objawy, na które warto zwrócić uwagę
Poważnym powikłaniem nieleczonej nadkwasoty może być zapalenie i uszkodzenie błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa, czy nawet w skrajnych przypadkach – rak żołądka. Dlatego warto obserwować, czy nie pojawiają się następujące objawy:
- zgaga, czyli kwaśne odbijanie z uczuciem pieczenia za mostkiem; nasila się podczas leżenia, pochylania i po obfitym posiłku
- gniotący ból w górnej części brzucha kilka godzin po spożyciu pokarmu (ustępujący po spożyciu leków zobojętniających kwas lub po posiłku)
- inne objawy ze strony przewodu pokarmowego: uczucie pełności, zaparcia, wzdęcia, niestrawność, nieprzyjemnych zapach z ust, mdłości i wymioty
Nadkwaśność żołądka może również dawać objawy nieswoiste, takie jak ból głowy, uczucie znużenia, zmęczenie.
Jak sobie radzić z nadkwasotą?
Leczenie nadkwasoty warto rozpocząć od usunięcia przyczyny – warto zastanowić się, czy nasza dieta jest prawidłowo skomponowana, czy posiłki są regularne i jedzone powoli, czy nie przesadzamy z ilością używek (kawy, alkoholu, tytoniu) czy przypraw? Również warto spożywać posiłki w spokojnej atmosferze i zredukować ilość stresu w codziennym życiu. Wskazane jest uniknie fast foodów i potraw smażonych oraz rezygnacja z posiłków wysokobłonnikowych jak kasze, pieczywo razowe i wieloziarniste, gdyż długo zalegają w żołądku, pobudzają wydzielanie soków i mechanicznie podrażniają śluzówkę przewodu pokarmowego. Dieta na nadkwasotę żołądka powinna być bogata w chude mięso i nabiał, białe pieczywo oraz warzywa z pominięciem strączkowych.
Domowe sposoby
Jeżeli nadal borykamy się z objawami nadkwaśności, możemy zastosować kilka domowych metod jako uzupełnienie zmiany stylu życia i leczenia farmakologicznego. Poleca się picie dużej ilości (6-8 szklanek dziennie) niegazowanej lub przegotowanej wody, jednak nie bezpośrednio po posiłku, aby trawienie mogło przebiegać prawidłowo. Picie siemienia lnianego ma działanie osłonowe na śluzówkę przewodu pokarmowego, niektórzy pacjenci chwalą również efekty mieszanek ziołowych zawierających korzeń prawoślazu, ziele glistnika, liść mięty czy melisy, owoc ostropestu, owoc kminku, rumianek, oraz arcydzięgiel. Picie niewielkiej ilości chudego mleka, czy zjedzenie garści migdałów także przynosi ulgę.
Ostatni posiłek powinniśmy spożywać na 2h przed snem, warto również spać na uniesionym nieco wezgłowiu łóżka, aby zapobiegać nieprzyjemnej zgadze.
Farmakologiczne leczenie nadkwasoty
W aptece możemy się zaopatrzyć w preparaty zobojętniające, zawierające sole glinu, magnezu lub alginiany, które neutralizują przykre uczucie zgagi.
Silniejszymi preparatami są inhibitory pompy protonowej (IPP) takie jak: omeprazol, pantoprazol, esomeprazol i lanzoprazol, które zmniejszają produkcję kwasu solnego. Jeżeli w badaniach, stwierdzono obecność Helicobacter pylori, należy doprowadzić do jego eradykacji stosując tzw. terapię potrójną czyli zastosowanie jednego z IPP oraz dwóch z trzech następujących antybiotyków: amoksycyliny, klarytromycyny i metronidazolu.
Ponadto w terapii nadkwasoty używa się leków prokinetycznych (itopryd, cyzapryd, trimebutyna, iberogast, rzadziej stosowany metoklopramid), które poprzez zwiększanie napięcia mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym przyspieszają opróżnianie żołądka z zalegającej w nim treści pokarmowej.
W przypadku nasilenia dolegliwości związanych z nadkwasotą i pojawienia się dodatkowych objawów jak: spadek masy ciała, bolesne połykanie, czy krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, należy w trybie pilnym zwrócić się do specjalisty. Nie należy lekceważyć sygnałów pogarszania stanu zdrowia, gdyż często czas działa na naszą niekorzyść.
